شکوه عسلویه را باید در شب دید. این جملهای است که یک بوشهری میگوید او از میزبانی خبرنگاران خوشحال است و با شعف و شوری وصف نشدنی از عسلویه سخن میگوید.
عسلویه شهری صنعتی است، در جنوبیترین نقطه ایران و پایگاه اقتصادی ایران نام گرفته است.
هنگامی که از میان فازها، واحدهای پالایش و پتروشیمی این شهر عظیم عبور میکنیم به یاد شهری میافتم که در یکی از دورترین نقاط دنیا بزرگترین کارخانه نفتکش سازی را در خود جای داده است. شکوه آنجا را نیز باید در شب دید هر چند قیاس این دو شهر نشدنی است.
عسلویه دهکدهای است نزدیک دریا و در 276 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و 570 کیلومتری غرب بندرعباس واقع شده و نزدیکترین نقطه خشکی حاشیهای شمالی خلیج فارس به میدان گازی پارس جنوبی است که حوزه گنبد شمالی کشور قطر در ادامه آن قرار دارد.
این منطقه از شمال به ادامه سلسله جبال زاگرس، از جنوب به خلیج فارس، از غرب به روستای شیرینو و از شرق به روستای چاه مبارک محدود شده است.
وسعت تقریبی این منطقه 14 هزار هکتار است که با کسر اراضی آبرفتی و حریمهای زیست محیطی، تقریبا 10 هزار هکتار اراضی قابل ساخت و ساز ندارد.
سال 1377 بود که دولت به فکر افتاد تا از ذخایر خدادادی انرژی در منطقه بهرهبرداری کند و به همین منظور برای برداشت از منابع نفت و گاز حوزه پارس جنوبی و انجام فعالیتهای اقتصادی در زمینه نفت و گاز و پتروشیمی "منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس" احداث شد.
هدف از تاسیس این مجموعه عظیم اقتصادی که بیشک بزرگترین منطقه صنعتی و نفتی در منطقه خاورمیانه به شمار میرود ایجاد زمینه مناسب برای جلب سرمایههای خارجی با نیل به توسعه صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و دیگر صنایع پایین دستی و زمینه اشتغال، رشد اقتصادی و محرومیت زدایی و در نتیجه بالندگی اقتصادی است.
*موقعیت جغرافیایی
منطقه عسلویه از نظر شرایط اقلیمی و جغرافیایی دارای عرض جغرافیایی 27 و طول جغرافیایی 52 درجه است که پوشش گیاهی متوسط و پراکنده با برخی اراضی انبوه نخل و درختچههای «حرا» دارد.
درجه حرارت هوا در این منطقه بین 5 تا 50 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی آن بین 59 تا 88 درصد است و سالانه 180 میلیمتر بارندگی دارد.
*امکانات زیربنایی
منطقه عسلویه دسترسی آزاد به آبراههای بینالمللی و کشورهای حاشیه خلیج فارس و خاور دور دارد و این موضوع مهم این منطقه را از سایر مناطق نفتی کشور متمامیز ساخته است.
برخورداری از دو فرودگاه محلی و بینالمللی خلیج فارس که در حال تکمیل است اما هماکنون از آن استفاده میشود، ویژگی دیگر این دهکده عظیم گازی و نفتی است.
سواحل عمیق و مناسب برای کشتیرانی، ایجاد نیروگاه مستقل، آب شیرین کن، فراوانی نیروی ماهر و غیر ماهر، امکان ایجاد بازار از مناسب بینالمللی و داخلی و برخورداری از محیط زیست زیبا از دیگر ویژگیهای منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی است.
*تسهیلات قانونی برای سرمایهگذاران
امکان ترانزیت و صدور مجدد کالا، معافیت مالیاتی، آزادی مشارکت سرمایهگذاری خارجی، معافقیت گمرکی، تسهیل صدور روادید برای خارجیان، تضمین کامل سرمایهگذاری خارجی و سود آن، آزادی کامل ورود و خروج سرمایه و امکان استفاده از تهسیلات حساب ذخیره ارزی از شرایط قابل توجهی است که دولت جمهوری اسلامی ایران در منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی برای رشد و توسعه و افزایش سرمایهگذاری داخلی و خارجی ایجاد کرده است.
*امکانات خدماتی و رفاهی و اداری
منطقه ویژه اقتصادی پارس دارای امکانات مناسب رفاهی، درمانی، اداری، ورزشی و اقامتی، هتلهای درجه یک و دو بینالمللی، هتل آپارتمان و مهمانپذیر میباشد.
در این منطقه برای 10 هزار هکتار اراضی قابل ساخت و ساز با احتساب متوسط 5 نفر شاغل صنعتی در هر هکتار صنعتی معادل 30 هزار نفر شاغل صنعتی و به همین تعداد شاغل خدماتی در سایت فعال خواهند بود و قوانین کار در منطقه براساس توصیههای سازمان جهانی کار و طبق قرارداد بین کارگر و کارفرما میباشد.
معاملات بانکی، مالی و ارزی هم در این منطقه بدون محدودیت مجاز است.
در حال حاضر دو واحد آب شیرین کن هر یک به ظرفیت 10 هزار مترمکعب در روز، 2 واحد مخزن بتنی آب به ظرفیت 30 هزار مترمکعب و پنجهزار مترمکب در دست احداث است.
همچنین احداث سایت ورزشی با تجهیزات کامل و سالنهای ورزشی، ایجاد فضای سبز و بنای نمایشگاه بینالمللی نفت و گاز و هتل بینالمللی صرف با سه برج و با ارتفاعات 11 ، 4 و 7 طبقه به مشکل صدف دریایی از دیگر برنامههای در دست اقدام منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی میباشد.
میدان گازی پارس جنوبی یکی از پدیدههای صنعتی بینظیر در دنیاست که بزرگترین منبع گازی مستقل جهان به شمار میرود و روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در آبهای نیلگون خلیج فارس و به فاصله 105 کیلومتری ساحل جنوبی ایران (عسلویه) قرار دارد.
وسعت این میدان 9700 کیلومتر مربع است که بنا به گفته رضوی مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی این رقم در حوزههای نفتی بیمانند است و همین وضعیت باعث متمایز شدن منطقه عسلویه از سایر حوزههای نفتی و گازی در دنیا گردیده است که از میزان وسعت، 3700 کیلومتر متعلق به ایران است که براساس آخرین مطالعات صورت گرفته 14 تریلیون مترمکعب گاز طبیعی و 18 میلیارد شبکه میعانات گازی که معادل 9 درصد کل ذخایر گازی جهان میباشد.
***
قطریها از سال 1360 شروع به بهرهبرداری از این منطقه کردند و کشورهای مختلف دنیا نیز به کمک آنها برآمدند و شرکتهای معظم نفتی نظیر شل، توتال، هالیبرتون و ... به یاری قطریها شتافتند و در حالی که ما در جنگ تحمیلی بر سر میبردیم آنها 13 سال جلوتر از ایران از ذخایر این میدان مشترک بهرهبردهاند.
شتاب سرمایهگذاری قطر حدود 70 میلیارد دلار است و این در حالی است که ایران فعالیت خود را از سال 73 آغاز کرده و تاکنون 20 میلیارد دلار در این منطقه سرمایهگذاری کرده است.
حال با توجه به وسعت این میدان و میزان برداشت کشور قطر از آن ضرورت دارد در استحصال منابع گازی در اجرای طرحهای توسعه ای این میدان در فازهای مختلف با هدف تأمین تقاضای رو به افزایش گاز طبیعی موردنیاز کشور و بازارهای جهانی تزریق آن به میادین نفتی، صادرات گاز، میعانات گازی و خوراک واحدهای پتروشیمی تسریع بیشتری صورت پذیرد که خوشبختانه این برنامه با توجه به اهمیت منطقه و توجه دولت به آن و اختصاص منابع ارزی از حساب ذخیره، فاینانس و بیع متقابل پیشرفتهای قابل ملاحظه بسیاری داشته است و از این حیث که پس از راه اندازی واحدهای مختلف پالایشی در منطقه متخصصان داخلی منطقه را در دست گرفتهاند و هم اکنون درصد کمی از متخصصان خارجی مشغول به کار هستند جای تبریک و افتخار دارد.
***
برای اجرای طر های توسعه در منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی سه منطقه برنامه ریزی شده است:
1- سایت یک واقع در منطقه عسلویه و نخل تقی
2-سایت دو در منطقه تنبک و اختر در 60 کیلومتری عسلویه به طرف کنگان
3- سایت سه واقع در بندر مقام نخیلو در 120 کیلومتری انرژی عسلویه در استان هرمزگان که منطقه عسلویه بهترین آن به شمار میرود.
به گفته رضوی در حال حاضر برنامهریزی برای 22 واحد پالایشگاهی گاز صورت گرفته است که هم اکنون پنج واحد آن احداث و در حال فعالیت است.
منطقه انرژی پارس جنوبی دارای 22 فاز است که در فاز یک روزانه 25 میلیون متر مکعب گاز تصفیه می شود. 40هزار بشکه میعانات گازی تولید و 200تن گوگرد استحصال می گردد که در این فاز 100 درصد برنامه تحقق یافته است.
فاز یک در بهمن 76 به شرکت پتروپارس به صورت بیع متقابل واگذار شد و در آبان 83 رسما به بهرهبرداری رسید.
میزان تصفیه گاز درهر یک از فازها 25 میلیون متر مکعب در روز طراحی شده است.
- در فازهای 2 و 3 نیز روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز تصفیه 80هزار بشکه میعانات گازی و 400تن گوگرد استحصال میشود که در این فازها هم 100درصد برنامه تحقق یافته است.
در فازهای مذکور شرکتهای توتال، پارس جنوبی، شرکت گاز پروم روسیه و پتروناس مالزی شرکت داشتهاند که در بهمن 84 به بهرهبرداری رسیده است.
فازهای 4و 5 نیز روزانه 50 میلیون متر مکعب گاز تولید میکنند دراین فازها روزانه 80هزار بشکه میعانات گازی و 400 تن گوگرد سالانه یک میلیون و پنجاه هزار تن گاز مایع تولید میکند و همچنین سالانه یک میلیون تن اتان برای خوراک واحدهای پتروشیمی تولید میکند که برنامه این فازها نیز 99درصد تحقق یافته است.
لازم به یادآوری است فازهای مزبور توسط کنسرسیومی از شرکتهای انی ایتالیا، پتروپارس و نیکو اجرا و راه اندازی شده است.
در فازهای 6 و 7 8و میدان گازی پارس جنوبی نیز پیش بینی شده است روزانه 158 هزار بشکه میعانات گازی یک میلیون و 600هزار تن گاز مایع برای صادرات و 104 میلیارد متر مکعب گاز ترش به منظور تزریق به میادین نفتی آغاجاری استحصال میشود که تاکنون 75 درصد کار پیشرفت داشته است.
فازهای مذکور در بهمن 82 باسرمایه گذاری بیش از یک میلیارد و 964 میلیون دلار به صورت بیع متقابل توسط کنسرسیومی متشکل از شرکت ایرانی پترو پارس و شرکت های toyo و jgc ژاپن، دایلم کره جنوبی و سازمان گسترش و نوسازی صنایع احداث گردیده که تا پایان سال جاری به بهرهبرداری کامل میرسد.
در فازهای 9 و 10 نیز پیش بینی تولید 50 میلیون متر مکعب گاز طبیعی 80هزار شبکه میعانات گازی 400 تن گوگرد به صورت روزانه و یک میلیون و پنجاه هزار تن گاز مایع و یک میلیون تن اتان به صورت سالانه صورت گرفته که تاکنون 21 درصد کار پیشرفت کرده است. در فازهای مذکور کره جنوبی به همراه ایرانیها فعالیت دارد.
در فاز 11 نیز تولید 2 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی و 70هزار شبکه میعانات گازی در روز و یک میلیارد و 900میلیون فوت مکعب گاز ترش پیش بینی شده که در مرحله مقدماتی به سر می برد و شرکت های توتال و پتروناس در آن مشارکت دارند.
فازهای 12، 13،14،15،16،17؛18، 19، 20، 21، 22 نیز مراحل مقدماتی خود را طی می کنند.
فازهای 15 و 16 به قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء وابسته به سپاه پاسداران واگذار شده که آنها نیز فعالیت خود را در منطقه آغاز کردهاند.
سرمایه گذاران در منطقه پارس جنوبی در مخزن شرکت سرمایهای دارند که به صورت بیع متقابل فاینانس و برداشت محصول کار صورت میگیرد.
***
از پنج پالایشگاه گازی که هم اکنون در عسلویه فعالیت کامل دارند روزانه 20میلیون دلار سود دریافت میشود و افق 28 پالایشگاهی که در دست مطالعه و احداث قرار دارد، سرمایه گذاری 50 میلیارد دلاری است که سالانه 40 میلیارد دلار سود خواهد داشت.
پارس جنوبی نقطه آمال و آرزوی ایرانیان در تحقق رشد و توسعه اقتصادی و به کارگیری دانش فنی و مهندسی نوین در صنعت عظیم ورود به توسعه نفت و گاز است که در صورت توسعه طرحهای عسلویه در سال 2006 در برداشت گاز از این میدان مشترک با کشور قطر برابر خواهیم شد.
اگر طرحها به همین سبک روبه پیشرفت، حرکت کنند در سال 2015 ایران می تواند در سایر بخشها از جمله پتروشیمی نیز از قطریها جلو بیفتد قطر در سالهای 2007 و 2008 رشد جدی خواهد داشت و فازهای جدیدی را راه اندازی خواهد کرد.
بر این اساس دولت جمهوری اسلامی ایران و مجموعه وزارت نفت میبایست سرعت بیشتری به تحقق برنامهها و اهداف خود را میدان گازی پارس جنوبی ببخشند.
هرچند که پروژههای نفت و گاز دارای برنامه زمان بندی و منضبط است اما نیاز به سرعت دارد که علیرغم تبلیغات منفی برخی از شرکتهای عربی در منطقه که در رقابت با جمهوری اسلامی ایران قرار دارند، نتوانسته است روحیه کارگران متخصصان و مهندسان ایرانی را در اجرای اهداف و برنامه هایشان تضعیف سازد، از این رو به هر کارگر و مهندسی که در این منطقه برخورد میکنم، عاشقانه از کار سخن می گویند و علاقهای که به آبادانی و رشد و شکوفایی کشور دارند، آنان را مجذوب منطقه کرده است و علیرغم گرمای 50 درجه که به گفته خودشان روزی دو بار پیراهن خود را از شدت گرما و تعریق تعویض میکنند از برای وطن جان میدهند.
اما یک نکته که در میان کلام اکثر آنان شنیده میشود ضعف مدیریت در برخی موارد و دستمزد پایین و زندگی سخت و مشقت آور به دور از خانواده و قوم و خویش است.
مهندسی که خود را روزبه معرفی میکند و دارای مدرک کارشناسی ارشد شیمی است او به زبان انگلیسی کاملا مسلط است حوزه انرژی (نفت و گاز) را به خوبی می شناسد و با زبانی ساده اما علمی مراحل تولید گاز را برایمان شرح میدهد شیرینی توضیحاتش که وقتی میفهمیم گاز چیست و چگوه تولید میشود با یک تلخی همراه است و آن اینکه قدر ما را کسی در اینجا زیاد نمیداند. حقوقمان پایین است.
عشق به وطن است که مانده ایم. اما قطریها به مهندسی مانند من ماهی 7 میلیون تومان حقوق میدهند. من هفت میلیون تومان نمیخواهم من نوکر کشور خود می مانم اما.... تسهیلات زندگی اندک است.
راست میگفت و این موضوع را از کارگران زیادی در سه مرتبهای که به عسلویه رفتهام شنیدهام.
زندگی در مجاورت هوای آلوده گازی، مواد شیمیایی و پتروشیمی، گرمای طاقت فرسا نیاز به تسهیلات و امکانات بیشتری نسبت به آن مدیری که در وزارتخانه در ستاد نشسته و ماهی ....حقوق و پاداش دریافت میکند، دارد که امید آن میرود این موضوع رفع شود تا به آنچه که از دیدن عسلویه افتخار میکنیم، خوشحالتر شویم.
***
یکی از طرحها و برنامه ریزیهای مورد توجه در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی صنایع پتروشیمی است. صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از منابع تأمین نیازهای بسیاری از صنایع داخلی تولید و صدور فراورده ها و منبع مهم ارزآوری و اشتغالزایی برای کشور از جایگاه ویژهای برخوردار است.
به همین منظور در چارچوب برنامه سوم و چهارم توسعه اجرای طرحهای پتروشیمی مورد توجه و تأکید قرار گرفته است.
در منطقه انرژی پارس منطقهای به وسعت 920 هکتار برای طرحهای پتروشیمی در نظر گرفته شده است.
طرحهای در دست اجرا؛ الفین نهم و دهم، آروماتیک چهارم، متانول چهارم، آمونیاک و اوره چهارم، استحصال اتان، استایرن منومر، پلی استایرن، بندر پتروشیمی پارس، یوتیلتی متمرکز، متانول ششم و دی متیل اتر میباشد.
همچنین الفین یازدهم و دوازدهم آمونیاک و اوره ششم و هشتم و پلی اتیلن سنگین عسلویه نیز از دیگر طرحهای مهم پتروشیمی در این منطقه در نظر گرفته شده است.
در اجرای طرحهای پتروشیمی علاوه بر بخش خصوصی داخلی کشورهای آفریقای جنوبی، ژاپن و تایلند مشارکت دارند.
آخرین پیش بینی صورت گرفته برای بهرهبرداری برخی از واحدهای پتروشیمی در عسلویه سال 87 می باشد.
در طرحهای پتروشیمی صنایع پایین دستی نیز مورد توجه قرار گرفته است. تأمین مواد اولیه از صنایع پتروشیمی صنایع پایین دستی از قبیل پلیمرها، لاستیک، پلاستیک، نساجی، روغنهای صنعتی، رنگ، سموم دفع آفات، شویندهها و کودهای شیمیایی را به دنبال خواهد داشت که این امر میتواند به ایجاد اشتغال استقلال در تولید و رشد و توسعه اقتصادی کمک شایانی بنماید.
توسعه صنایع پتروشیمی علاوه بر توسعه صنایع مذکور توسعه صنایع دریایی، صنایع مختلط از قبیل صنایع فلزی، برق و الکترونیک و صنایع نیمه سنگین مانند مخازن تحت فشار، تجهیزات پالایشگاهی و نیروگاهی را نیز در پی خواهد داشت.
***
خیلی سخت است که بگوییم مردم منطقهای شبها بر روی ذخایری از گاز و نفت می خوابند اما خود در مصرف آن بی بهرهاند.
40درصد گاز مصرفی کشور را عسلویه تأمین میکند اما مردم منطقه گاز ندارند و به راحتی آن را در اختیار دیگران قرار میدهند، یکی از کارشناسان میگوید ما نام این کار را ایثار می گذاریم البته ظاهرا گازرسانی به مناطق نفتخیز و گازی در برنامه دولت قرار دارد و طرح جامع آن به تصویب رسیده است.
***
بوستانی با لهجه جنوبی خود در حالی که مدام با دستمال کاغذی عرق پیشانیاش را پاک میکند از خبرنگاران میخواهد تلفنهای همراه خود را خاموش کنند. ظاهرا امواج ماهوارهای تلفن همراه بر دستگاههای پالایشگاهها اثرات نامطلوب دارد.
او میگوید: در فاز چهار پارس جنوبی روزانه 51 میلیون متر مکعب گاز تولید میشود که رکورد 57 میلیون متر مکعب نیز داشتهایم.
خوراک هر واحد پالایشگاهی از دو سکو که در 105 کیلومتر دریا قرار دارد توسط خطوط انتقال دریایی 32 اینچی تأمین میشود هر سکو 12 حلقه چاه دارد.
گازی که دل دریا بیرون میآید گرم، ترش و بدبو است کار پالایشگاه تصفیه این گاز است. گاز پس از تصفیه صادر میشود. گاز را نمیتوان مانند نفت خام صادر کرد زیرا خطرات انفجار و آلودگی دارد و در هیچ جای دنیا چنین نیست.
پروپان و بوتان ترکیبات گاز مایع است که پس از ذخیرهسازی به کشتی منتقل و در اسکله 14 صادر میشود و یا به مصارف داخلی میرسد. گوگرد نیز از محصولات جانبی تصفیه گاز است که ظاهرا در کشور ما به دلیل عدم تکنولوژی بهرهبرداری از آن بی ارزش است و دور ریخته میشود.
اما چین و هند آن را میخرند و با صنعت بستهبندی خاص خود آن را صادر میکنند.
در کنار هر مجتمع پالایشگاهی چندین مشعل وجود دارد که در انتهای تصفیه گاز آن مقدار گاز بیارزش که مازاد گاز تصفیه شده است، سوزانده میشود. میانگین سوخت این گاز بی مصرف 30 تن در ساعت است. آلودگی هوای منطقه ناشی از سوخت این مشعل است که چاره ای جز تحمل آن نیست زیرا هر پالایشگاه نیاز به آن دارد.
***
پروپان و بوتان ترکیبات گاز مایع یا LNG میباشد که صادر میشود. پس از تصفیه گاز اتان و متان آن دریافت و به خط سراسری مصرف وارد میشود که به آن LPG گفته می شود. CNG نیز برشهایی از گاز است که برای سوخت خودورها تولید میشود.
پارس جنوبی در حوزه مشترک توسط قطریها «گنبد جنوبی» گفته میشود.
9درصد ذخایر گازی جهان در آن قرار دارد و شیب آن به سمت ایران است.
قطریها روزانه 125 میلیون مترمکعب از آن گاز برداشت میکنند. کارشناس ایرانی این موضوع را با ناراحتی به ما میگوید.
***
در یکی از واحدهای پتروشیمی به نام الفین نهم «اتان» استحصال شده از گاز به «اتیلن» تبدیل میشود که خط تولید اتیلن غرب خوراک خود را از این واحد دریافت می کند توسعه این در دستور کار شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار دارد.
واحد پتروشیمی غدیر نیز اوره و آمونیاک را تولید میکند. و در پتروشیمی زاگرس «متان» تبدیل به «متانول» می شود که برای مصارف صنعتی و پزشکی تولید می شود. همچنین می توان از متانول MTBE که به بنزین برای بهسوزی آن تزریق میشود، استحصال کرد.
واحد پتروشیمی جم نیز بزرگترین تولید کننده اتیلن در دنیاست و واحد الفین دهم نیز بزرگترین تولیدکننده آروماتیک است که تا پایان سال جاری به بهره برداری میرسد.
از میان خیابانهای عسلویه که عبور میکنیم به واحد پتروشیمی مبین برخورد میکنیم که در کنار آن یک نیروگاه قرار دارد که 740 مگاوات برق تولید میکند و این مجتمعهای پتروشیمی را از نظر برق خودکفا میسازد.
تولید 5/1 میلیون تن گاز «اتان» نیز برای صادرات از دیگر اهداف پارس جنوبی است.
2واحد آب شیرین کن در منطقه پارس جنوبی که این منطقه را از نظر تولید آب شیرین نیز خودکفا میکند 16هزار متر مکعب آب را در ساعت شیرین میکند که علاوه بر مصرف منطقه به عنوان بخار در واحدهای پالایشگاهی نیز استفاده میشود.
در هر واحد پالایشگاهی در فازهای 2 و 3 چندین«ترین» وجود دارد که هر یک از آنها 515 تن گاز را در ساعت تصفیه میکند. ترکیبات گاز که از دریا به دست میآید بسیار سمی و کشنده است و در مرحلهای به نام H2S زدایی میشود. آب گاز تصفیه می شود و ترکیبات سنگینتر نیز جدا میگردد.
پس از جداسازی آب در مرحله قبل، اولین اقدام شیرینسازی گاز ترش است که گاز ترش در مجاورت مایعی به نام «آمین» به گاز مایع شیرین تبدیل میشود.
واحد دیگری ک گاز در آن مرحله قرار میگیرد واحد سوم است که مرحله سردسازی گاز است که گاز را تا 30 درجه سانتیگراد سرد میکنند تا ترکیبات سنگین از آن جدا شود.
سپس وارد مرحله تصفه LPG میشود، «مرکاپتان» به بوی بد گاز گفته میشود که سمی است و برای خطوط انتقال، خوردگی ایجاد میکند. «کاستیک» مادهای است که در یک مرحله دیگر در مجاورت بوتان قرار میگیرد و محصول بدست آمده دیگر بوی بد را ندارد.
در فازهای 2 و 3 شش مشکل وجود دارد که گاز بیمصرف را میسوزاند.پالایشگاههای این فازها دارای سیستم ایمنی اطفای حریق بسیار بالایی استکه سیستم استشمام گاز را نیز داراست و هشدار دهنده است و هر یک از فیوزهای تعبیه شده در واحدها به صورت خودکار هنگام خطر عمل میکند و هر یک این سیستمها هر هفته مورد آزمایش قرار میگیرند.
در صورتی که محصول گاز تصفیه شده به هر دلیلی مناسب برای صادرات نباشد به پالایشگاه برمیگردد و مورد تصفیه مجدد قرار میگیرد و تمام مراحل را طی میکند. در این دو فاز مذکور 3 مخزن وجود دارد که هر یک 68هزار مترمکعب گاز را در خود ذخیره میکند.
بسیاری از تانکرها و تجهیزات ماشینی این پالایشگاهها شرکت توسط ماشین سازی اراک ساخته شده است.
پالایشگاه گاز فاز یک نیز دارای دو سکو است که یکی سکوی دریایی و دیگری سکوی عملیاتی است. ویژگی ممتاز این فاز جداسازی آب گاز و میعانات گازی در سکو است و برای طی ادامه مراحل تصفیه وارد با خط لوله 32 اینچی پالایشگاه می شود.
در هر یک از واحدهای پالایشگاهی اتاقی به نام اتاق کنترل وجود دارد که تمام امور پالایشی را که به طور خودکار در بیرون انجام میشود، زیرنظر دارد و برای هر اتفاقی که در بیرون میافتد دستگاه هشدار دهندهای وجود دارد. مهندسان به طور روزانه از ساعت 5/5 صبح تا 6 عصر در پای این سیستمها امور را مورد کنترل قرار میدهند.
خط لوله سراسری انتقال گاز از منطقه عسلویه در دورههای مختلف از جمله قبل از انقلاب و بعد از آن طبق برنامههای اول دوم و سوم توسعه، احداث، طراحی و در حال اجرا میباشد.
این خطوط به منظور تأمین مصارف داخلی و تزریق به چاههای نفتی در مناطق مختلف کشور امتداد یافته است.
در حال حاضر 9 خط لوله سراسری گاز در کشور وجود دارد که شش واحد آن با هدف مصرف ایجاد شده و یک واحد آن با هدف تزریق به چاههای نفت و دو واحد دیگر نیاز کشور را تأمین میکند.
خط لوله اول سراسری گاز که قطر لوله آن 42 اینچ است از پالایشگاه بیدبلند به آستارا برای مصرف منتقل میشود.
خط لوله دوم سراسری گاز که قطر 56 اینچ است از پالایشگاه کنگان به خطوط قزوین جهت مصرف منتقل میگردد.
همچنین برای خط لوله دوم یک خط تقویتی نیز تعبیه شده که از پالایشگاه کنگان به اصفهان انتقال مییابد.
خط لوله انتقال گاز از فازهای 1 تا 5 عسلویه که به قطر لوله آن 56 اینچی است از عسلویه و پالایشگاه کنگان به استانهای مرکزی و غرب کشور برای تأمین گاز مصرفی مورد نیاز کشور پیش بینی شده است که این طرح مرحله تاکنون 40درصد پیشرفت داشته است.
برپایه این گزارش خط لوله چهارم نیز گاز مورد نیاز استانهای فارس و اصفهان تأمین خواهد کرد که این طرح در مرحله مقدماتی قرار دارد.
همچین خط لوله پنجم سراسری گاز ترش فازهای 6 و 7و 8 از شرق عسلویه با لوله 56 اینچی به استان خوزستان جهت تزریق به چاههای نفت انتقال مییابد. این طرح 50 درصد پیشرفت کار داشته است.
خط لوله ششم سراسری گاز فازهای 6 تا 10 پارس جنوبی از عسلویه به خوزستان و غرب کشور جهت مصرف انتقال خواهد یافت که طرح مذکور نیز در مرحله مقدماتی قرار دارد.
در خط لوله هفتم و هشتم نیز از عسلویه به استان هرمزگان، پالایشگاه سرخون، سیستان و بلوچستان کرمان، فارس، اصفهان و قم به منظور مصرف انتقال خواهد یافت. که طرح های مذکور در دست مطالعه قرار دارد.
*تصویری از آینده منطقه ویژه اقتصادی پارس
شکل گیری این منطقه و در پی آن حضور شرکتهای بزرگ داخلی و خارجی برای اجرا و تکمیل فازهای پالایشگاهی، مجتمعهای پتروشیمی، صنایع مختلف و مرتبط و یا همراه آن باعث جذب انبوهی از نیروی کار شده و درجه اهمیت این منطقه را به عنوان پایگاه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران ارتقا داده است و تأثیر عمدهای در عرصه بین المللی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته است.
چشم انداز صنعت نفت و گاز و توسعه برنامهای عملیاتی، بیشک میتواند در شکوفاتر کردن اقتصاد ملی و منطقهای موثر واقع شود و ایران را به عنوان بزرگترین تولید کننده گاز و فراوردههای پتروشیمی در جهان به شمار آورد.
در یک نگاه کلی میتوان آیندهای زیبا و درخشان به عنوان قطب صنعتی تولید انرژی برای آینده جهان ترسیم کردکه افق آن در سال 1400 قابل مشاهده خواهد بود.
به راستی عسلویه را باید در شب دید هرچند شکوه و عظمت واحدهای آن در روز خیره کننده است.
چراغش هماره روشن باد...
به نقل از خبر گزاری فارس