توسعه پایدار مفهومی مدرن در رویکرد جهانی پیشرفت است که با درک پیامدهای منفی توسعه بر محیط زیست و ساختارهای انسانی جوامع (که از نگاه یک جانبه اقتصادی بعد از انقلاب صنعتی نشات گرفته است) به دنبال تغییر نگرش بشر به مفهوم رشد و پیشرفت است. این مفهوم تلاش دارد که با نگاهی جدید به توسعه، از تکرار اشتباهات گذشته بشر جلوگیری کرده و توسعه ای همه‌جانبه و متوازن را رقم بزند.
رویکرد توسعه پایدار یک نهضت جهانی بدون مرز است و در ابعاد ملی نیز دولت ها و شرکت ها در سراسر جهان چنین رویکردی را در پیش گرفته اند تا در نهایت از تاثیر خسارت های برجای مانده از رویکرد توسعه صرفا اقتصادی بکاهند و جهانی بهتر برای آینده بشر بر جای گذارند.
بااین مقدمه می توان به اهمیت نگرش های مبتنی بر توسعه پایدار در فضای عمومی و اجتماعی ایران پی برد، کشورمان ایران در نیم قرن گذشته فراز و فرودهای متعددی را تجربه کرده است و در موضوع توسعه نیز به دلیل تاثیرپذیری از همین فراز و فرودها دستاوردهایی منافی با توسعه پایدار داشته است، چنین اتفاقی در بسیاری از کشورهای رو به توسعه مثل چین نیز دیده می شود اما مساله مهم اراده ملی در این کشورها برای بازگشت از این مسیر و قرار گرفتن در مدار توسعه پایدار است.
قطب های توسعه هر کشوری الزاما باید پیشگام در زمینه نگرش توسعه پايدار باشند، این مناطق می توانند نقش لوکوموتیو توسعه پایدار را در مسیر پیشرفت ایفا کنند. طی بیش از بیست سال گذشته شهرستان عسلویه به دلیل تعیین شدن به عنوان قطب تولید، فرآوری و صادرات انرژی ایران شاهد بزرگترین نهضت توسعه اقتصادی در تاریخ کشور بوده است، بیش از 100 میلیارد دلار سرمایه گذاری در این منطقه آن را به موتور خلق ارزش افزوده برای نسل های آتی بدل ساخته است ، 24 فاز پالایشگاهی به ظرفیت تولید 790 میلیون مترمکعب گاز غنی در روز، 9 میلیون تن اتان در سال، 10.5 میلیون تن در سال گاز مایع(پروپان و بوتان) ،4800 تن در روز گوگرد و 1.2 میلیون بشکه در روز میعانات گازی در منطقه پارس فعال می باشد. مجموعا 28 فاز پالایشگاهی استاندارد در منطقه پارس یک و دو به بهره‌داری رسیده یا در حال ساخت است.
صنایع پتروشیمی در غرب منطقه پارس یک با وسعت 1000 هکتار دربردارنده 17 مجتمع فعال پتروشیمی و 19طرح در حال ساخت است، ظرفیت تولید مجتمع‌های فعال 33 میلیون تن و ظرفیت طرح‌های در حال ساخت 35 میلیون تن در سال است.
همه این اعداد نشان دهنده این حقیقت است که منطقه اقتصادی ویژه پارس در عسلویه و نواحی همجوارش تا سالیان متمادی آینده نیز اصلی ترین ستون در بنای توسعه ملی ایران خواهد بود، اما سئوال اصلی اینجاست که نسبت این حجم توسعه با رویکرد توسعه پایدار چیست و با چه نشانه هایی می توان به آینده امید داشت ؟
زندگی با HSE شروع می شود!
مفهوم HSE این روزها برای فعالان حوزه های صنعتی واژه ای آشنا است، یک گزاره سه بخشی که به ترتیب نمایانگر یه وجه مهم در روند عملیات صنعتی است، سلامتی ، ایمنی و محیط زیست، اما جالب است بدانیم تا چند دهه قبل این مفهوم SHE بوده است و در خلال این سالها به دلیل تحول در فلسفه و بینش توسعه در جهان، H که مخفف سلامتی و بر محوریت خود انسان متمرکز بوده است بر S که نماد و نماینده ایمنی است و بر کاهش مخاطره ی انسان در ذیل محیط صنعتی تمرکز داشته است تقدم یافته و به همین دلیل این کلمه نیز به HSE تغییر یافته است.
پس یکی از اصول بنیادین توسعه پایدار، تقدم یافتن همین سلامت انسانی در همه ابعاد است، موضوع HSE در فرآیندهای صنعتی توسعه منطقه عسلویه این روزها با دقت در حال اجرا است اما اگر بپذیریم که مقوله سلامت انسانی جوامع بر ایمنی در ذیل صنعت ارجحیت دارد باید خود را آماده یک روند جدید در توسعه کنیم و آن تسعه آموزش HSE به همگان است.
زندگی در محیطی که تمایل به رعایت اصول توسعه پایدار دارد با زندگی و با سلامتی انسان آغاز می شود، در چنین فضایی نمی توان بدون گسترش آموزش دقیق به مجاوران قطب های توسعه انتظار تحقق پایداری در توسعه را داشت.
عسلویه قطب آموزش HSE
سید پیروز موسوی مدیر عامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس از تاسیس بزرگترین مرکز آموزش HSE کشور در عسلویه خبر دادهاست، او گفته است که رعایت و حفـظ الزامات HSE یکی از اصول توسعه پایدار کشور است و افزوده است که هدف نهایی راه اندازی مرکز آموزش HSE در عسلویه، استمرار تولید و حفظ سلامت و زندگی کارکنان شاغل در صنایع نفت و گاز منطقه است .
اما بخش مهمتر سخنان آقای موسوی جایی است که او می گوید :راهبرد ما امنیت ، استمرار و پایداری در تولید و تامین گاز کشور است و لازم است پس از راه اندازی این مرکز بر اساس یک برنامه منظم سالانه به همه کارکنان شرکت ها آموزش های لازم در زمینه HSE ارائه شود.
موسوی در حقیقت مسئول توسعه ملی منطقه ای است که کشور بیش از 100 میلیارد دلار در آن سرمایه گذاری کرده است، او به درستی و به جای اینکه موضوعاتی نظیر اعداد تولیدی را اولویت توسعه قرار دهد مساله پایداری در روند توسعه را هدف گذاری کرده است و این واقعیت را به خوبی دریافته که از هیچ مسیر دیگری به جز اهمیت دادن به تفکر توسعه پایدار و الزامات و قواعد آن نمی توان شاهد توسعه بدون آسیب بود.
اینکه عسلویه قرار است شاهد تاسیس بزرگترین مرکز آموزش HSE کشور باشد یک پیام درست به « اصول توسعه کشور» منتقل می کند، این پیام این است که قطب تحرک اقتصادی ایران بر مدار توسعه پایدار حرکت می کند، اگر ما نقش عسلویه را به عنوان موتور محرک توسعه ملی و رشد اقتصادی ، مفروض بدانیم( که اعداد و ارقام این را اثبات می کند) می توان به این که سایر نقاط کشور نیز از همین روند الگو بگیرند و مفهوم توسعه پایدار در کشور به عنوان یک روند ملی تثبیت شود امیدوار بود. با این اندیشه می توان عسلویه را از این پس « مبداء توسعه پایدار » ایران دانست.
پایگاه اطلاع رسانی منطقه ویژه پارس